Het Veerhuis in Varik

Op de eerste dag van onze reis kwamen we aan het einde van de middag nat aan in het Veerhuis in Varik. Dat was ooit de woon- en werkplek van kunstenaar Pieter Kooistra die al in de jaren tachtig en negentig ideeën had over een basisinkomen voor iedereen ter wereld en hoe dat te financieren. 

In het Veerhuis werden we warm onthaald door Henry Mentink die er sinds 2015 woont er een doe- en kennishuis voor een nieuwe economie van maakte. Henry Mentink kende Kooistra goed en is sinds het overlijden van Kooistra in 1998 betrokken gebleven bij het beheer van het Veerhuis. Een invulling als doe- en kennishuis voor een nieuwe economie past goed bij de erfenis van Pieter Kooistra. Het pas ook goed bij de ervaring van Henry Mentink, die bijvoorbeeld de eerste professionele wereldwinkel vormgaf en aan de wieg stond van deelautobedrijf MyWheels.  

De missie van het Veerhuis sluit aan bij het bredere bewustzijn dat onze huidige economisch systeem met een focus op winst niet meer houdbaar is. De vraag is dan; hoe zet je een nieuwe economie naast een oude economie?

Als doe- en kennishuis is het Veerhuis vooral een plek om die nieuwe economie gewoon te gaan doen en uitproberen. Een recent gestart experiment is het vrijkopen van de grond van het Veerhuis middels een “crowdfun actie”. Grond is in ons huidige economische systeem namelijk vaak een speculatieobject, en raakt een deel van de waarde ervan uit het oog wordt verloren. Door de grond vrij te kopen en het uit het systeem te halen omzeil je dat. 

De grond van het Veerhuis is uit het systeem gehaald door het te gaan beheren als deelgenootschap. In de praktijk ziet dat er uit als een drievoudig eigenaarschap. Er is een stichting als juridisch eigenaar, een beheerder, en een gemeenschap. Die gemeenschap bestaat uit de vrijkopers en de omgeving van het Veerhuis. Zij bepaalt wat er met de grond gebeurt.

De gemeenschap is een rode draad door de initiatieven van Henry Mentink. Kenmerkend is de uitspraak “Relaties gaan voor de baten uit”. Een sterk netwerk van mensen zorgt ervoor dat initiatieven en organisaties in stand blijven. Dat was ook het geval voor de nieuwe plek voor een wereldwinkel in Grootebroek die niet gefinanceerd had kunnen worden zonder dat er tijd was geïnvesteerd in het opbouwen van een klantenbestand. En het geldt voor deelautobedrijf MyWheels waar de gemeenschap een belangrijke rol speelt in het beheren van de auto’s.

Het deelgenootschap dat de grond van het Veerhuis vrij kocht denkt momenteel na over wat er in essentie beschermd moet worden. “De Bron” noemt Henry dat. Als het doel immers niet is om winst te maken, dan is er een ander doel waar een bedrijf of organisatie aan kan werken. Bedrijven die werken vanuit zo’n bron passen goed in een nieuwe economie, en in het Veerhuis kunnen bedrijven geholpen worden om die bron te vinden en te vertalen naar de bedrijfsvoering. Een bedrijf wordt dan ook niet meer verkocht, maar er wordt gezocht naar iets of iemand die in staat is goed voor het bedrijf te zorgen.

Uitproberen, relaties opbouwen en zoeken naar de bron. Dat zijn dus kernelementen in een nieuwe economie die we op onze reis waarschijnlijk nog vaker gaan tegenkomen. 

Luister hier ons gesprek met Henry Mentink terug via de ocyclo podcast:

Meer weten over het veerhuis? Kijk op de website. Op donderdag 22 april 2021, de dag van de Aarde, verzorgt Henry Mentink een webinar waarin hij een nieuwe kijk presenteert op de economie en samenleving.